Uprawa ogórka: doradztwo w zakresie odżywiania upraw

Wszystko, co musisz wiedzieć o nawożeniu ogórka, najlepsze praktyki, odpowiednie produkty, doświadczenia polowe i więcej.

Porady dotyczące uprawy ogórka (Cucumis)

  • Ogórek najlepiej rośnie i plonuje na glebach żyznych, o dobrej strukturze, ciepłych, o pH 5,5-6,5.

  • Na glebach o pH niższym od 5,5 mogą występować problemy z dostępnością niektórych składników pokarmowych, zwłaszcza P, K, Ca, B, i Mo. W przypadku uprawy na glebach alkalicznych (pH powyżej 7,5)mogą natomiast wystąpić objawy niedoborów B, Cu, Fe, Mn, P i Zn.

  • Ogórek źle rośnie i słabo plonuje na glebach świeżo wapnowanych. Jest bardzo wrażliwy na zasolenie gleby.

  • Ogórek jest gatunkiem lubiącym ciepło. Optymalna dla jego uprawy temperatura wynosi od 20 do 27°C. Temperatura powyżej 35°C negatywnie wpływa na wzrost i plonowanie roślin – sprzyja również niedostatecznemu zaopatrzeniu ich w wodę.

  • Ogórek ma bardzo wysokie potrzeby wodne oraz pokarmowe – ze względu silny wzrost roślin oraz ich wysokie plonowanie.

Zapotrzebowanie na składniki odżywcze

MakroelementyAzot (N)Fosfor (P2O5)Potas (K2O)Magnez (MgO)
Wapń (CaO)Siarka (S)
Makroelementy (kg/t)1,6-1,81,4-1,82,8-3,20,5-0,82,5-3,50,4-0,5
MikroelementyBCuMnMoZnFe
Mikroelementy (g/t)5-81-310-300,1-0,210-3010-20

Zalecane zawartości składników pokarmowych w glebie w uprawie ogórka (mg/litr gleby)

Składniki pokarmoweAzot (N)Fosfor (P2O5)Potas (K2O)Magnez (MgO)
Wapń (CaO)
mg/litr gleby55-8060-80180-25060-801000-1600

Zapotrzebowanie na składniki pokarmowe zależy od fazy rozwojowej roślin. Największe potrzeby pokarmowe ogórek ma w stosunku do potasu, azotu i wapnia. Zapotrzebowanie to wzrasta wraz z rozwojem roślin i osiąga wartość maksymalną w okresie intensywnego wzrostu i plonowania.

Rola składników odżywczych w uprawie ogórka

Azot

Ogórek ma duże wymagania pokarmowe wobec azotu. To najważniejszy w odżywianiu roślin składnik pokarmowy. Wchodzi w skład aminokwasów, białek i kwasów nukleinowych, czyli jest niezbędny zarówno w fazie podziałów komórkowych, jak i wzrostu roślin. Jako składnik chlorofilu wpływa bezpośrednio na fotosyntezę, ponieważ jest częścią enzymu RuBisCO, odgrywającego zasadniczą rolę w wiązaniu dwutlenku węgla przez rośliny. Prawidłowe zaopatrzenie ogórka w ten składnik decyduje nie tylko o wielkości plonu, lecz także o jego jakości. Jednak zbyt obfite nawożenie azotem prowadzi od nadmiernego wzrostu roślin, słabego zawiązywania owoców, a także do zmniejszenia plonowania. Przenawożone azotem ogórki nie nadają się do kiszenia.

Potas

Ogórek ma bardzo duże wymagania pokarmowe w stosunku do potasu. Potas odpowiada w roślinach za prawidłowe funkcjonowanie wielu procesów fizjologicznych. Najważniejsze z nich to regulowanie gospodarki wodnej roślin oraz udział w biosyntezie cukrów. Potas korzystnie wpływa na soczystość, jędrność oraz smak ogórków.

Fosfor

Zapotrzebowanie ogórka na fosfor jest relatywnie duże. Rola tego składnika dla roślin jest znacząca. Fosfor jest integralną częścią błon komórkowych, co sprawia że rośliny funkcjonują prawidłowo. Jest również składnikiem pokarmowym, który uczestniczy bezpośrednio w produkcji energii przez rośliny – jest zatem niezbędny w całym okresie wegetacji. U ogórka jest to niezmiernie istotne bowiem najbardziej „energochłonnymi” fazami wzrostu roślin są intensywny wzrost pędów i liści, kwitnienie, zawiązywanie owoców oraz ich wzrost. Fosfor u młodych roślin wspomaga wzrost systemu korzeniowego.

Wapń

Ogórek ma duże zapotrzebowanie wobec wapnia. Składnik ten jest niezbędny do tworzenia struktury ściany komórkowej (wraz z borem) – ma zatem znaczenie strukturalne, budulcowe. Wzmacnia w ten sposób naturalną wytrzymałość roślin na czynniki stresowe – biologiczne (choroby) oraz środowiskowe (np. niską temperaturę). Jest jednym z ważniejszych składników pokarmowych odpowiadających za jakość ogórków. Jego niedostatek jest główną przyczyną wewnętrznego pękania owoców.

Deficyty składników odżywczych w uprawie ogórka

Składnik odżywczyOpis
AzotWzrost roślin jest zahamowany, a liście przebarwiają się na żółtozielono.Przebarwienia są najbardziej widoczne na dolnych liściach. Kwiaty są stosunkowo duże. Przy silnym niedoborze cała roślina żółknie, a w skrajnych przypadkach bieleje.Owoce ogórka stają się krótkie, grube, jasne lub szarawe. Skórka może stać się kolczasta, a owoce szpiczaste.
FosforRośliny rozwijają się bardzo wolno, są skarłowaciałe. Liście są jaśniejsze niż zwykle, dolna ich powierzchnia jest szarozielona. Duży niedobór fosforu całkowicie uniemożliwia wzrost; młodsze liściesą małe, sztywne i ciemnozielone. Na starszych pojawiają się duże wodniste plamy, które z czasem rozprzestrzeniają się na młodsze liście. Plamy te brązowieją i wysychają. Cały liść kurczy się, z wyjątkiem ogonka, któryprzez jakiś czas pozostaje nabrzmiały. Zawiązanie owoców jest ograniczone. Problem występuje na glebach wapiennych i ciężkich, gdzie dostępność fosforu dla roślin jest ograniczona.
PotasRośliny rozwijają się bardzo wolno, są skarłowaciałe. Liście są jaśniejsze niż zwykle, dolna ich powierzchnia jest szarozielona. Duży niedobór fosforu całkowicie uniemożliwia wzrost; młodsze liściesą małe, sztywne i ciemnozielone. Na starszych pojawiają się duże wodniste plamy, które z czasem rozprzestrzeniają się na młodsze liście. Plamy te brązowieją i wysychają. Cały liść kurczy się, z wyjątkiem ogonka, któryprzez jakiś czas pozostaje nabrzmiały. Zawiązanie owoców jest ograniczone. Problem występuje na glebach wapiennych i ciężkich, gdzie dostępność fosforu dla roślin jest ograniczona.
WapńNajmłodsze liście mają przezroczyste białe kropki w pobliżu krawędzi i między nerwami. Na większości liści pojawia się stopniowo nasilająca się chloroza między nerwami; główne żyły pozostają zielone. Wzrost jest zahamowany, a międzywęźla krótkie, zwłaszcza w pobliżu wierzchołka. Najmłodsze liście pozostają małe, ich krawędzie są głęboko nacięte i zawinięte ku górze. Później kurczą się od krawędzi do środka. Starsze liście wyginają się w dół. W przypadku dużego niedoboru ogonki liściowe są kruche, a liście łatwo opadają. Kwiaty są mniejsze niż zwykle i bladożółte; owoce pozostają małe, pomarszczone i bez smaku. Niedobór wapnia może wystąpić na glebach, na których zasoby wapnia zostały wypłukane, a także na glebach o niskim pH.
MagnezObjawy występują najpierw na starszych liściach, ogólna chloroza mimo, że żyłki nie tracą zielonego koloru. Przy bardziej dotkliwym niedoborze chloroza rozprzestrzenia się dalej, obejmując również mniejsze żyły i staje się bardziej intensywna; tylko główne żyły pozostają zielone. Objawy najpierw widoczne są na starszych, potem młodszych liściach, aż w końcu cała roślina żółknie. Objawy niedoboru magnezu mogą wystąpić na glebach piaszczystych i po zastosowaniu wysokich dawek K. Mogą również pojawić się podczas bardzo gorącej, suchej pogody.
SiarkaWzrost roślin jest ograniczony. Liście pozostają małe, zwłaszcza młodsze, wyginają się ku dołowi, są bladozielone i żółte. W przeciwieństwie do niedoboru azotu, żółknięcie jest najmniej widoczne na starszych liściach. Brzegi młodszych liści są wyraźnie poszarpane.
BorWierzchołek, w tym merystem wierzchołkowy, najmłodsze nierozwinięte liście, zwijają się i obumierają, a martwe tkanki wyglądają na szarawe. Pędy również szybko więdną. Nieco starsze liście są wzniesione ku górze i sztywne, a w przypadku poważnego niedoboru są nakrapiane między nerwami. Pędy przestają rosnąć, nadając roślinie skarłowaciały wygląd. Brak boru wpływa na niską efektywność tworzenia się zawiązków, a owoce często są zdeformowane i krótkie. Niedobór boru może wystąpić na glebach piaszczystych po wapnowaniu. Objawy mogą być również wywołane nadmiernym wapnowaniem i niedostatecznym podlewaniem roślin oraz zbyt wysokim lub zbyt niskim pH gleby.
MiedźWzrost roślin jest ograniczony. Międzywęźla są krótkie, co nadaje roślinie krzaczasty wygląd. Zwłaszcza młodsze liście pozostają małe. Międzyżyłkowechlorotyczne plamy mogą pojawić się na starszych liściach, ale nie ma tam delikatnego chlorotycznego wzoru typowego dla niedoboru żelaza i manganu. Później liście stają się matowozielone do brązowych, rozwija się nekroza i liść więdnie. Chloroza postępuje od starszych do młodszych liści.
ŻelazoPierwszym objawem niedoboru żelaza jest chloroza międzyżyłkowa najmłodszych liści, która zamienia się w ogólną chlorozę, a wreszcie powoduje całkowite wybielenie liścia. W bardziej zaawansowanych stadiach chloroza rozprzestrzenia się na żyły, najpierw te mniejsze; liście stają się cytrynowożółte do żółtawobiałych. Pędy przestają rosnąć, a na brzegach liści, które utraciły chlorofil, pojawiają się nekrozy. W przeciwieństwie do niedoboru manganu, najmłodsze liście są najbardziej dotknięte, a objawy przechodzą od góry do podstawy liścia. Niedobór żelaza występuje najczęściej u roślin uprawianych na glebach o wysokim pH lub zawierających duże ilości manganu.
ManganNa końcowych lub młodych liściach rozwijają się żółtawe plamki między nerwami. Na początku nawet najmniejsze żyłki pozostają zielone, tworząc delikatny, siatkowaty zielony wzór na żółtym tle.Później cały liść, z wyjątkiem żył głównych, staje się żółty, żółtawo-biały, a między żyłami rozwijają się zapadnięte nekrotyczne plamy. Starsze liście bledną i zamierają jako pierwsze. Pędy są mocno skarłowaciałe, a nowe liście pozostają małe. Niedobór manganu występuje na glebach o wysokim pH, a także wapiennych lub przewapnowanych.
MolibdenWczesnym objawem niedoboru molibdenu jest ogólna chloroza. Wygląda podobnie jak przy niedoborze azotu, ale bez zaczerwienienia spodu liści. Wywijanie liści do góry i cętki przechodzące w duże międzyżyłkowe powierzchnie porażone chlorozą to objawy znacznego niedoboru molibdenu.Objawy te zaczynają się na dolnych liściach i rozprzestrzeniają się w górę, przy czym najmłodsze pozostają zielone.
CynkNiedobór cynku powoduje karłowacenie roślin, skrócenie międzywęźli i zwijanie do góry młodych liści, co nadaje roślinie nieco krzaczasty wygląd. Na liściach mogą pojawić się szarobrązowe lub brązowe plamy. Liście są mniejsze. Na starszych pojawiają się nieznaczne plamki między nerwami, wzór jest bardziej szorstki niż przy niedoborze żelaza i manganu. Objawy rozprzestrzeniają się ze starszych na młodsze liście. Objawy niedoboru cynku występują na glebach zasadowych lub po nawożeniu wysokimi dawkami fosforu.

Metody nawożenia ogórka

Azot

Przed założeniem plantacji należy wykonać analizę gleby na zawartość azotu mineralnego (obydwu form: azotanowej i amonowej). Przed siewem ogórka należy wzbogacić glebę w 30-40 kg N/ha uwzględniając azot już dostępy dla roślin. Pozostałą część można dostarczać stopniowo co tydzień poprzez fertygację lub w 2 lub 3 dawkach standardowych nawozów doglebowych zawierających azot.Ogórek bardzo dobrze reaguje na nawożenie azotanową (N-NO3-) formą azotu, która wspomaga również pobieranie potasu. Jest to jednak forma o wysokim indeksie solnym –nadmierne dawki będą powodować zasolenie gleby.
W uprawie bez fertygacji użycie nawozów o kontrolowanym uwalnianiu składników pokarmowych pozwala na podanie części całkowitej ilości azotu przed wysiewem. Pozostałą dawkę należy zastosować w fazie intensywnego wzrostu roślin.

Fosfor

Może zostać podany w całości przed wysiewem, w czasie przygotowania gleby do uprawy. Ze względu na ograniczoną mobilność tego składnika w glebie, konieczne jest wymieszanie zastosowanego nawozu fosforowego z glebą do głębokości 20-25 cm.

Potas

Nawożenie potasem można wykonać na dwa sposoby – jednorazowo przed wysiewem roślin (używając nawozów otoczkowanych o wydłużonym okresie działania) lub w trakcie wzrostu roślin. Zaleca się, aby dawkę nawozów potasowych stosowanych pogłównie podzielić na dwie: pierwszą(35-45% całkowitej) należy zastosować na początku kwitnienia pierwszego kwiatostanu, a następną 3-4 tygodnie później.
W uprawach z fertygacją zaleca się stopniowe zasilanie roślin potasem co tydzień od rozwoju kwiatostanów do dojrzewania ostatnich owoców.
Ogórek jest gatunkiem bardzo wrażliwym na obecność chlorków. Zaleca się zatem stosowanie nawozów potasowych bezchlorkowych, np. siarczanu potasu.

Magnez

Może zostać zastosowany w całości przed wysiewem roślin – w czasie przygotowania gleby do uprawy. Skuteczne jest również nawożenie dolistne– w okresie intensywnego wzrostu nadziemnej części roślin.

Wapń

Nawożenie wapniem na plantacjach fertygowanych należy prowadzić od rozwoju pierwszego kwiatostanu do początku dojrzewania ostatnich owoców. Na plantacjach, na których stosuje się standardowe doglebowe nawozy wapniowe (zazwyczaj saletrę wapniową) należy zastosować je dwukrotnie: pierwszą dawkę (30-40% całkowitej) na początku rozwoju pierwszego kwiatostanu, a drugą 3-5 tygodni później. W uprawie ogórka skuteczne jest również stosowanie wapnia pozakorzeniowo.

Pytania i odpowiedzi

Oto kilka często zadawanych przez rolników pytań dotyczących uprawy ogórka.

  • Ogórek lubi gleby żyzne, o wysokiej zawartości substancji organicznej. Obornik poleca się stosować przed założeniem plantacji – najlepiej pod przedplon.

  • Praktycznie nie, bowiem wapnowanie służy regulacji odczynu gleby, a dostępność wapnia z nawozów do odkwaszania gleby może być ograniczona. Ponadto wapnowanie powinno się przeprowadzić co najmniej na rok przed uprawą ogórka.

  • Zapotrzebowanie ogórka co do składników pokarmowych zmienia się. W celu utrzymania uprawy w optymalnym stanie skład i ilość nawozu muszą być dostosowane do fazy wzrostu roślin.

  • Największe zapotrzebowanie na ten składnik ogórek wykazuje na początku wegetacji. Nie oznacza to jednak, że w kolejnych fazach wzrostu nie potrzebuje tego składnika. Zdecydowanie tak, ale w mniejszych ilościach. Nawożenie azotem powinno być zakończone wraz z ustaniem wytwarzania nowych pędów i ich wzrostu na długość.

Powiązane uprawy

Poznaj inne uprawy