Kanola Yetiştiriciliği
Bitki Besleme Önerileri

Genel Özellikler:

Azot:

3-5 kg N/da genellikle zayıf kanola bitkilerinin veya heterojen mahsul standlarının kanopi gelişimini desteklemek için uygulanır. Fosfat ve sülfat ile faydalı bir kombinasyon yapılabilir. Gelişim sonunda veya erken ilkbaharda biyokütle örneklemesi ile N alımı tahmin edilebilir ve ilkbaharda N gübresi hesaplanırken bu dikkate alınır. Kanola sonbaharın sonlarına kadar 100kg N/da’a kadar N alabilir. Bu nedenle, kanola sonbaharda kışlık tahıllardan çok daha fazla N verimlidir ve kış boyunca N kaybı riskini önemli ölçüde azaltan bir yakalama ürünü olarak işlev görür.

İlkbaharda, iki azot gübrelemesi yapmak yaygındır: ilk azot uygulaması gelişim başlangıcında ve ikincisi gövde uzamasında yayılır. Bu bölünmüş azot uygulaması nitrat, amonyak veya üre gübreleri ile gerçekleştirilir. İlkbahar azot uygulaması tek bir oranda da gerçekleştirilebilir. Bu durumda, etkinliği artırılmış üre gübreleri sıklıkla tercih edilir. Üre etkinliği, kaplanmış gübre partikülleri veya nitrifikasyon ve/veya üreaz inhibitörleri içeren gübreler ile artırılır.

Fosfat:

Topraktaki fosfor (P), diğer makro besin maddelerinin aksine fiksasyona eğilimlidir. P kayıpları çoğunlukla rüzgarla aşınan toprak parçacıkları ve açık topraklardan gelen su ile ilgilidir. P kayıpları yeşil toprak örtüsü (kanola) veya malç katmanları ile etkili bir şekilde önlenebilir. Tamamen kullanılabilir P (%100 suda veya sitratta çözünebilir) bile sabitlenebilir. Optimum pH ile, kararsız P fraksiyonu toprak çözeltisine daha hızlı salınır. Yeni uygulanan ve hafifçe emilen fosfat, alüminyum/demir fosfatların veya kalsiyum fosfatların stabil fraksiyonlarından çok daha iyi bir şekilde bitki tarafından kullanılabilir. Kanola fosfatı çok iyi alabilir, ancak kanopi gelişimini hızlandırmak için sonbaharda veya ilkbaharda taze P’ye ihtiyaç duyar.

Potasyum:

Hafif kumlu topraklarda potasyum (K) süzülmeye yatkınken, ağır killi topraklarda K kil mineralleri tarafından sabitlenebilir. Bu nedenle, hafif topraklarda K, süzülme kayıplarını azaltmak için ilkbaharda gübrelenmelidir. Ağır topraklarda K ekimden önce sonbaharda serpilebilir. İlkbaharda, kanola gövde uzaması sırasında en yüksek K yüzdesini alır. Bu nedenle, K gübreleri gövde uzamasına kadar uygulanmalıdır.

Magnezyum:

Magnezyum (Mg) kanola için gereklidir çünkü Mg klorofilin merkezi iyonudur ve birçok enzimatik süreci aktive eder. Mg eksikliği olan bitkiler çoğunlukla Mg kaybına eğilimli olduğu daha hafif kaba tekstürlü topraklarda bulunur. İlkbaharda, Mg içeren farklı K gübreleri besin açığını kapatmak için uygundur. Özellikle kıştan sonra, daha zayıf kanola bitkileri veya daha fazla kanopi kaybı olan mahsul grupları Mg gübreleri için “minnettar” dır. Bitki koruma ile küçük dozlarda Mg sülfat genellikle birleştirilir.

Kalsiyum:

Avrupa koşullarında kış boyunca 50 kg CaO/da’a kadar kayıp olabilir ve kireçlenme (kalsiyum karbonat veya kalsiyum hidroksit) ile dengelenmelidir.

Kalsiyum (Ca) hem toprak hem de bitki gübresidir. Kalsiyum iyonları kil ve organik madde partikülleri arasında köprüler kurarak topraktaki gözenek hacmini, özellikle yoğun yağış olaylarında su infiltrasyonunu ve toprak su kapasitesini artırarak toprak yapısını geliştirir. Ayrıca, kanola topraktan nispeten yüksek miktarda Ca alır. Yeterli pH seviyelerinde bile toprak yapısal sorunları ortaya çıkarsa kireç yerine kalsiyum sülfat gübreleri uygulanabilir.

Ca gübreleri tipik olarak sonbaharda ilk toprak işlemeden ve ekimden önce serpilir. Çoğunlukla, Ca gübreleri toprağa karıştırılır ve üç ya da dört yıllık aralıklarla kanola gibi zorlu geniş yapraklı ürünlere yayılır.

Sülfür:

Havadaki kükürt (S) emisyonları aşırı derecede azaldığından, kanola öncelikle kükürt eksikliği göstermiştir. Kanola, tohumdaki yağ asidi sentezinin yanı sıra S içeren amino asitlerle protein sentezi nedeniyle çok yüksek bir S talebi gösterir. Yağ oranı, tohum fiyatlandırması için çok önemli bir kriterdir. Bu nedenle, birçok N gübresi sülfat ile birleştirilir. Ayrıca potasyum veya kalsiyum sülfat gübreleri de çok faydalıdır.

Sezonun ilerleyen dönemlerinde, çiçeklenme başlangıcında, kanolanın bitki besleme ihtiyacı için N ve S doku içerikleri değerlendirilebilir. Bir bitki örneği için 20-30 tam gelişmiş yaprak toplanır (300-500 g taze kütle). Minimum içerikler 4,0 g N/kg kuru madde ve 0,5 g S/kg kuru madde olarak önerilmektedir. Daha düşük değerler, besin maddesi birikimi kuru madde büyümesinden önce gerçekleştiği için yüksek oranda katı gübre ile düzeltilememiş, en azından gizli eksikliklere, işaret eder. Yaprak uygulaması, eksiklikleri sadece kısmen azaltabilir. Bu nedenle, kanola birkaç hafta gibi kısa bir sürede yüksek besin maddeleri alabildiğinden, gövde uzamasına kadar belirli oranlarda bitkiye N ve S verilmelidir. Ayrıca, diğer makro ve mikro besin maddelerinin durumu doku analizi ile değerlendirilmelidir.

Kanola makro bitki besin maddesi taşınımı (kg/da)

Anthesis başlangıcında önerilen kanola besin maddeleri:

Kanolanın, fizyolojik gelişim aşamalarına bağlı olarak besin maddeleri (N, P, K, Mg) alımı (Hack 1993’e göre BBCH ölçeği)

Mikro besinler ve yaprak gübrelemesi

Kanolanın bor, manganez ve molibden açısından gizli mikro besin maddesi eksiklikleri 50-60 g B/da, 20-30 g Mn/da ve 3 g Mo/da yaprak uygulamaları ile giderilebilir. B uygulaması daha sonra sonbaharda 15 g B/da (4-6 yaprak/bitki), gövde uzamasında 30-45 g B/da ve “yeşil tomurcuk” çıkışında 7,5-15 g B/da olarak paylaştırılarak yapılmalıdır (BBCH 51). Bor, kanola gübrelemesinde çok önemli bir mikro besin maddesidir. Sonbahar uygulaması ile bor, kök oluşumunu uyarır. Bor hücre duvarlarının ayrılmaz bir bileşenidir. Bu element ile iyi besleme kök sağlamlığını artırır. Bor polen ve tohum oluşumunda da rol oynar.

Kanolada mikro besinler genellikle yaprak gübresi olarak bitki koruma maddeleri ve/veya büyüme düzenleyicileri ile birleştirilir. Yaprak gübresi, kolza gübrelemesinde yaygın bir uygulamadır ve bitki gelişimini artırabilir. Bitkileri abiyotik faktörlere (örn. kuraklık, sıcaklık, soğuk topraklar) ve biyotik faktörlere (örn. zararlılar ve hastalıklar) karşı güçlendirir. Bununla birlikte, yaprak uygulamaları yeterli oranda katı taban gübrelerinin kullanımının yerine geçemez.