Uprawa pomidora: doradztwo w zakresie odżywiania upraw

Wszystko, co musisz wiedzieć o nawożeniu pomidora, najlepsze praktyki, odpowiednie produkty, doświadczenia polowe i więcej.

Porady dotyczące uprawy pomidora (Solanum lycopersicum)

  • Pomidor najlepiej rośnie i plonuje na glebach żyznych, o dobrej strukturze, ciepłych – o pH pomiędzy 5,8 a 6,5.

  • W glebach o pH niższym od 5,8mogą występować problemy z dostępnością niektórych składników, zwłaszcza P, K, Ca, B, i Mo.W przypadku uprawy na glebach alkalicznych ( pH powyżej 7,5)mogą natomiast wystąpić objawy niedoborów B, Cu, Fe, Mn, P i Zn.

  • Pomidor jest gatunkiem lubiącym ciepło. Optymalna dla uprawy pomidora temperatura waha się od 18 do 27°C. Temperatura powyżej 34°C negatywnie wpływa na wzrost i plonowanie roślin – sprzyja również niedostatecznemu zaopatrzeniu roślin w wodę.

  • Zapotrzebowanie na wodę roślin pomidoraw uprawiepolowej wynosi 4000–6000 m³/ha/sezon, podczas gdy w uprawie szklarniowej zużycie sięga nawet 10 000 m3/ha. Zapotrzebowanie na wodę utrzymuje się na wysokim poziomie w okresie od sadzenia roślin do zawiązywania owoców 1 do 3 grona. W późniejszym okresie – zwłaszcza dojrzewania owoców – zdecydowanie spada. Dostępność wody na optymalnym dla pomidora poziomie korzystnie wpływa nie tylko na wysokość plonu, ale również na wielkość owoców, ich jędrność i trwałość, a także zawartość cukru i smak.

Pomidory przemysłowe gotowe do zbiorów
Świeżo zebrane pomidory przemysłowe

Zapotrzebowanie na składniki odżywcze

Szacowane wchłanianie składników odżywczych (kg/t) przez:

MakroelementyNP2O5K2OMgOCaOS
Makroelementy (kg/t)2,6-2,92,0-2,53,5-3,80,5-0,83,0-3,50,5-0,6
Mikroelementy (g/t)BCuMnMoZnFe
5-151-27-150,1-0,24-520-40

 

Zalecenia dotyczące różnych składników odżywczych zależą od zasobności gleb w składniki pokarmowe .
Tabela. Zalecane zawartości składników pokarmowych w glebach dla uprawy pomidora (mg/litr gleby)

NP2O5K2OMgOCaO
90-14060-80200-25050-80700-1200

Dynamika przyswajania składników odżywczych przez pomidory w ciągu sezonu

Zapotrzebowanie na składniku pokarmowe zależy od fazy rozwojowej roślin. Największe potrzeby pokarmowe rośliny pomidora mają w stosunku do potasu , azotu i wapnia. Zapotrzebowanie to rośnie wraz z rozwojem roślin i osiąga wartość maksymalną w okresie wzrostu owoców oraz ich dojrzewania (Rys.)

Rola składników odżywczych

Azot

Pomidor ma duże wymagania pokarmowe wobec azotu. To najważniejszy w odżywianiu roślin składnik pokarmowy. Wchodzi w skład aminokwasów, białek i kwasów nukleinowych, czyli jest niezbędny do wzrostu, zarówno w fazie podziału komórkowego, jak i wzrostu wegetatywnego (wydłużania pędów, rozwoju i wzrostu liści). Jako składnik chlorofilu wpływa bezpośrednio na fotosyntezę, ponieważ jest częścią enzymu RuBisCO, odgrywającego zasadniczą rolę w wiązaniu dwutlenku węgla przez rośliny. Prawidłowe zaopatrzenie roślin pomidora w ten składnik decyduje nie tylko o wielkości plonu, ale również jego jakości. Jednakże zbyt obfite nawożenie azotem prowadzi od nadmiernego wzrostu wegetatywnego roślin, słabego zawiązywania owoców oraz ich wybarwiania, a także do zmniejszenia plonowania.

Potas

Pomidor ma bardzo duże wymagania pokarmowe w stosunku do potasu. Potas odpowiada w roślinach za prawidłowe funkcjonowanie wielu procesów fizjologicznych. Najważniejsze z nich to regulowanie gospodarki wodnej roślin oraz udział w biosyntezie cukrów. Dzięki potasowi pomidory są soczyste, jędrne, dobrze wybarwione oraz smaczne.

Fosfor

Zapotrzebowanie pomidora na fosfor jest relatywnie duże. Rola tego składnika dla roślin jest znacząca. Fosfor jest integralną częścią błon komórkowych, co sprawia że rośliny funkcjonują prawidłowo. Jest również składnikiem pokarmowym, który uczestniczy bezpośrednio w produkcji energii przez rośliny – jest zatem niezbędny w całym okresie wegetacji. W przypadku pomidora jest to niezmiernie istotne bowiem najbardziej „energochłonnymi” fazami wzrostu roślin są kwitnienie, zawiązywanie owoców oraz ich wzrost. Fosfor u młodych roślin wspomaga wzrost systemu korzeniowego.

Wapń

Pomidor ma duże zapotrzebowanie na wapń. Składnik ten jest niezbędny do tworzenia struktury ściany komórkowej (wraz z borem) – ma zatem znaczenie strukturalne, budulcowe. Wzmacnia w ten sposób naturalną odporność roślin na czynniki stresowe – biologiczne (choroby) oraz środowiskowe – np. niską temperaturę. Jest jednym z ważniejszych składników pokarmowych odpowiadających za jakość pomidorów. Jego niedostatek jest główną przyczyną suchej zgnilizny wierzchołkowej.

Deficyty składników odżywczych

Składnik odżywczyOpis
AzotOgólna chloroza starszych liści rośliny. Wolniejszy wzrost i mniejsze rośliny; mniej kwiatów i niższe plony.
FosforRośliny rozwijają się bardzo wolno, są skarłowaciałe nawet w fazie dojrzałości. Kolor jest jaśniejszy niż zwykle, dolna powierzchnia liści jest szaro-zielona. Przy poważnych niedoborach listki zwijają się „łódeczkowato” w górę; problem występuje na glebach wapiennych i ciężkich, gdzie dostępność fosforu dla roślin jest ograniczona.
PotasObjawy występują na młodych, pełnowymiarowych liściach. Krawędzie i wierzchołki liści są zbrązowiałe i ulegają nekrozie. W miarę upływu czasu nekroza objawia się w przestrzeniach międzyżyłkowych między głównymi żyłkami, wraz z chlorozą międzyżyłkową. U podstawy owców (część odszypułkowa) powstają charakterstyczne żłótawe smugi.
WapńNekroza podstawy liścia, sucha zgnilizna wierzchołkowa (zapadanie się części wierzchołkowej owocu). Niedobory są poważne w glebach o pH poniżej 5 oraz przy wysokim zasoleniu gleb. Choroba występuje w warunkach ograniczonej transpiracji roślin.
MagnezObjawy występują najpierw na starszych liściach, ogólna chloroza mimo, że żyłki nie tracą zielonego koloru. W poważnych przypadkach dochodzi do zasychania z powodu nekrozy międzyżyłkowej. Może wystąpić na glebach piaszczystych i po zastosowaniu wysokich dawek K.
SiarkaObjawy są zbliżone do objawów niedoboru N, ale chloroza postępuje ogólnie i jednakowo na całej rośline, włącznie z młodszymi liśćmi. Typowe jest zaczerwienienie ogonków i żyłek liści.
BorObjawy zaczynają się zazwyczaj od młodszych liści w postaci jaśniejszego koloru. Poważne niedobory przejawiają się chlorozą międzyżyłkową na starszych liściach, która powoduje, że nabierają głębokiego żółto-pomarańczowego odcienia. Kruche liście mogą mieć podwinięte brzegi, porowaty koniec łodygi owocu pomidora
ChlorNieprawidłowo wykształcone liście, z wyraźną chlorozą międzyżyłkową. Chloroza występuje na gładkich płaskich wgłębieniach w przestrzeni międzyżyłkowej blaszki liścia. W bardziej zaawansowanych przypadkach występuje charakterystyczne brązowienie po wierzchniej stronie dojrzałych liści.
MiedźZwinięte liście, z listkami wygiętymi w dół. Może przejawiać się lekką ogólną chlorozą wraz z trwałą utratą turgoru w młodych liściach. Niedawno dojrzałe liście wykazują pierzaste, zielone użyłkowanie z jaśniejszymi plamami w kolorze dochodzącym do białawej szarości
ŻelazoPierwszym objawem niedoboru żelaza jest chloroza międzyżyłkowa najmłodszych liści, która zamienia się w ogólną chlorozę, a wreszcie powoduje całkowite wybielenie liścia. Chloroza u podstawy liści, z częściowo zielonym pierzastym użyłkowaniem. Dopóki liść całkowicie nie zbieleje, może się zregenerować po zaaplikowaniu żelaza.
ManganWe wcześniejszych fazach na młodych liściach pojawia się lekka chloroza. W poważniejszych przypadkach na dojrzałych liściach są widoczne pierzaste żyłki. Następnie wzdłuż żyłek liści postępuje brązowo-szara nekroza. Występuje na glebach o wysokim pH, a także wapiennych lub przewapnowanych
MolibdenWczesnym objawem niedoboru molibdenu jest ogólna chloroza. Wygląda to podobnie jak przy niedoborze azotu, ale bez zaczerwienienia spodów liści. Wywijanie liści do góry i cętki przechodzące w duże międzyżyłkowe powierzchnie porażone chlorozą to objawy poważnego niedoboru molibdenu.
CynkNiedobór cynku powoduje karłowacenie roślin, skrócenie międzywęźli i zwijanie do góry młodych liści. Na liściach mogą pojawić się szaro-brązowe lub brązowe plamy. Występuje na glebach zasadowych lub po nawożeniu wysokimi dawkami fosforu.

Nawożenie pomidora

Azot

Przed założeniem plantacji należy wykonać analizę gleby na zawartość azotu mineralnego w glebie (suma obu form: azotanowej i amonowej). Przed siewem marchwi należy wzbogacić glebę w ok. 50-80 kg N/ha uwzględniając azot już dostępy dla roślin. Pozostałą część można dostarczać stopniowo co tydzień poprzez fertygację lub w 2 lub 3 dawkach standardowych nawozów doglebowych zawierających azot. Pomidor bardzo dobrze reaguje na nawożenie azotanową (N-NO3-) azotu, która wspomaga również pobieranie potasu.
W uprawach bez fertygacji użycie nawozów o kontrolowanym uwalnianiu składników pokarmowych pozwala na podanieczęścicałkowitej ilości azotu przed siewem. Pozostałą dawkę należy zastosować w fazie intensywnego wzrostu roślin.

Fosfor

Może zostać podany w całości przed sadzeniem roślin pomidora w czasie przygotowania gleby do uprawy. Ze względu na ograniczoną mobilność tego składnika w glebie, konieczne jest wymieszanie zastosowanego nawozu fosforowego z glebą do głębokości ok. 20-25 cm.

Potas

Nawożenie potasem można wykonać na dwa sposoby – jednorazowo przed sadzeniem roślin (używając nawozów otoczkowanych o wydłużonym okresie działania) lub w trakcie wegetacji roślin. Zaleca się, aby dawkę nawozów potasowych stosowanych pogłównie podzielić na 2 części. Pierwszą (35-40% całej dawki) należy zastosować na początku kwitnienia pierwszego grona, a następną ok. 3-4 tygodnie później
W uprawach fertygowanych zaleca się stopniowe zasilanie roślin potasem co tydzień od fazy, gdy rozwoju kwiatostanów do fazy dojrzewania owoców ostatniego grona.

Magnez

Może zostać zastosowany w całości przed sadzeniem roślin – w czasie przygotowania gleby do uprawy. Pomidor jest gatunkiem wrażliwym na obecność chlorków. Zaleca się zatem stosowanie nawozów potasowych bezchlorkowych, np. siarczanu potasu.Skuteczne jest również nawożenie dolistne – w okresie intensywnego wzrostu nadziemnej części roślin.

Wapń

Nawożenie wapniem na plantacjach fertygowanych należy prowadzić od fazy, rozwoju pierwszego kwiatostanu do dojrzewania owoców ostatniego grona. Na plantacjach, na których stosuje się nawozy standardowe doglebowe nawozy wapniowe (zazwyczaj salatrę wapniową) należy zastosować dwukrotnie: Pierwszą (30 – 40% całej dawki) należy zastosować na początku rozwoju pierwszego kwiatostanu, a drugą 3-4 tygodnie później. W uprawie pomidora skuteczne jest rónież stosowanie wapnia pozakorzeniowo.

Doświadczenia z pomidorem

Pomidor szklarniowy z Polysulphate
Beit-Ezra, Izrael , 2017

7

Wzrost plonu

Pytania i odpowiedzi

Oto kilka często zadawanych przez rolników pytań dotyczących uprawy pomidora.

  • Zależy to od bieżącej zasobności gleby w składniki pokarmowe oraz fazy wzrostu roślin. Pomidor ma duże wymagania pokarmowe względem azotu, potasu i fosforu. Zazwyczaj nawozy fosforowe wznosimy do gleby przed rozpoczęciem uprawy, ale azotowe i potasowe już w trakcie.

  • Należy utrzymywać stałe poziomy zaopatrzenia roślin w wodę oraz zadbać o dobre nawożenie roślin wapniem – zarówno doglebowo, jak również pozakorzeniowo.

  • Wymagania żywieniowe pomidora zmieniają się wraz z upływem sezonu i etapami wzrostu. W celu utrzymania uprawy w optymalnym stanie skład i ilość nawozu muszą być dostosowane do etapu wzrostu.