Kluczowa rola środków zwilżających w pielęgnacji trawników

W związku ze zmiennością klimatu i ograniczeniami w budżetach przeznaczonych na pielęgnację pól golfowych zaczęto poświęcać większą uwagę wyborowi i stosowaniu środków zwilżających. Ponieważ w północnej Europie przewiduje się coraz mniej gorących i suchych okresów letnich, a coraz więcej letniego deszczu, może się wydawać, że środki zwilżające w tym regionie nie są niezbędne. Jednak w rzeczywistości nadal powinny one odgrywać znaczącą rolę w przygotowaniu i pielęgnacji wysokiej jakości zielonych nawierzchni sportowych. 

Ich bazująca na piasku konstrukcja i skuteczny drenaż, które mają tak duże znaczenie dla całorocznej gry, sprawiają, że gleba muraw sportowych łatwo nabiera właściwości hydrofobowych, tj. zaczyna odpychać cząsteczki wody. Ryzyko hydrofobowości dodatkowo zwiększają duże ilości piasku, które są stosowane do piaskowania istniejących nawierzchni, by przeciwdziałać kumulacji materii organicznej na podłożu. Jeśli dodać do tego niedobory wody, które występują na niektórych obszarach, oraz nową tendencję do ograniczania podlewania, jasnym staje się, że trzeba rozważyć potencjalne korzyści związane ze stosowaniem środków zwilżających. 

Są one surfaktantami, czyli związkami chemicznymi, których celem jest wywołanie fizycznej zmiany na powierzchni cieczy. Mówiąc prościej, obniżają one napięcie powierzchniowe wody. Do produkcji środków zwilżających wykorzystuje się kilka różnych klas surfaktantów, które mają różne działanie. Ogólnie rzecz biorąc, ze względu na ich działanie można je podzielić na środki zwilżające „letnie” (używane głównie po to, by oszczędzać wodę i zapobiegać powstawaniu hydrofobowych miejsc) oraz „zimowe” (używane do poprawy przepływu wody, zwłaszcza jej przenikania i penetracji w głąb gleby). Są też dostępne bardziej specjalistyczne produkty, które rozpraszają rosę, wypłukują sól i pomagają walczyć z suchymi obszarami. Zrozumienie sposobu działania środka zwilżającego ma więc podstawowe znaczenie dla wyboru właściwego produktu do określonego zadania. 

Kiedy stosować środek zwilżający 

Kiedy więc należy stosować środek zwilżający? To zależy od efektu, jaki chcemy osiągnąć. Do pielęgnacji delikatnej trawy, przy której ważna jest jej jednolitość i niezbędna jest wysoka jakość nawierzchni do gry, zaleca się stosowanie środków zwilżających przez cały sezon. Tak stosowane środki zwilżające będą działały w optymalny sposób, zapewniając efektywną gospodarkę wodną i kontrolę nad lokalnymi suchymi obszarami i związaną z nimi niejednolitą jakością murawy. Stosowanie należy zacząć na początku sezonu – pierwsza aplikacja powinna nastąpić już w marcu. Większość produktów jest przeznaczona do comiesięcznego użytku profilaktycznego, a ich działanie się kumuluje. Oznacza to, że stężenie środka zwilżającego w glebie zwiększa się po każdym podaniu. Celem jest uzyskanie maksymalnego poziomu wysycenia w czasie najgorętszej i najsuchszej części roku (lipiec/sierpień), tak aby utrzymać lepszą równowagę pomiędzy zawartością powietrza i wilgoci w glebie, co zapewni optymalny stan zdrowia trawy i najlepsze właściwości nawierzchni. W efekcie powstała murawa powinna być silniejsza i zdrowsza, a jej system korzeniowy głębszy. Taka murawa będzie doskonałą nawierzchnią do gry i będzie mniej podatna na choroby. 

Kontrolowane stosowanie środka zwilżającego wysokiej jakości przez cały sezon przyniesie dodatkowe korzyści w strefie korzeniowej, która zdominowana jest przez piasek. Produkty te zapewnią zdrowy poziom nawilżenia w głębokich warstwach górnego profilu gleby, sprawiając, że warstwa materii organicznej na wierzchu będzie suchsza, a wypłukiwanie mniejsze. Może się to okazać szczególnie istotne tam, gdzie okrywa ziemi jest ograniczona, zwłaszcza na świeżo obsianych obszarach, gdzie delikatne siewki są szczególnie wrażliwe na wysokie temperatury i suszę. Środki zwilżające nie tylko zapewnią trawie wystarczająco dużo wilgoci dla zdrowia i wzrostu, ale też pozwolą uzyskać znaczące oszczędności, szczególnie tam, gdzie do podlewania wykorzystywana jest woda z wodociągu. 

W miejscach, w których stale powraca problem z czarcimi kręgami, regularne stosowanie środka zwilżającego może działać zapobiegawczo i ograniczać ich wpływ na murawę, jeśli dołączy się do tego profilaktyczne stosowanie środków grzybobójczych i zadba o skuteczne zarządzanie materią organiczną. Czarcie kręgi typu I wyrządzają na murawie najwięcej szkód i jeśli pozwoli im się rozwijać się bez przeszkód, powodują obumieranie trawy. Zwykle dzieje się tak dlatego, że tworzące czarcie kręgi grzyby podstawczaki wypuszczają związki o właściwościach hydrofobowych. 

Środki zwilżające mogą ponadto znacznie poprawić jakość nawierzchni do gry, dając jej przewagę nad ofertami konkurencji, ważną dla ośrodków sportowych w trudnych pod względem ekonomicznym czasach. Ten ostatni czynnik ma szczególnie duże znaczenie na delikatnych murawach spotykanych na polach golfowych czy boiskach do gry w bowls, gdzie ważna jest interakcja kuli z nawierzchnią. Przy niejednolitym poziomie wilgotności murawy jej powierzchnia będzie wyboista, a ruch kuli i jej prędkość – nieprzewidywalne, przez co nie będzie dobrą nawierzchnią do gry. Bardziej jednolity poziom wilgotności zapewniony przez regularne stosowanie środka zwilżającego poprawi spójność wzrostu źdźbeł trawy, a tym samym zapewni bardziej gładką i bardziej przewidywalną nawierzchnię do gry, która będzie lepiej „trzymać” tor piłki i dawać większą radość grającym. 

Stosowanie penetrujących środków zwilżających 

Greenkeeperzy coraz częściej sięgają po penetrujące środki zwilżające podczas zimy lub w okresach obfitych opadów. Środki te pomagają w całorocznej gospodarce zasobami wodnymi, co pozwala poprawić nawierzchnię delikatnych muraw. W okresach dużej wilgotności powierzchnia murawy może nasycić się wodą i stać się podmokła. Taki stan rzeczy może być źródłem wielu problemów, takich jak: zmniejszenie gęstości trawnika; zmniejszenie korzenienia; zła proporcja wody do powietrza, co prowadzi do powstania warunków beztlenowych w glebie i ograniczenia aktywności mikroorganizmów glebowych; zmniejszony rozkład materii organicznej; deformacja nawierzchni związana z ruchem ludzi i maszyn; zwiększona podatność na choroby i inwazję mchu. 

Środki penetrujące działają poprzez obniżenie napięcia powierzchniowego wody tak, aby ułatwić jej przepływ w dół. W razie potrzeby można je stosować przez cały rok, by wyprowadzać nadmiar wody z powierzchni do profilu gleby. Największe korzyści przynosi zastosowanie tych środków w połączeniu z aeracją gleby oraz drenażem. Dzięki regularnemu stosowaniu nawierzchnie będą suchsze i zachowana będzie właściwa równowaga pomiędzy wodą a powietrzem w profilu gleby. Powstanie zdrowsza murawa, która będzie mniej podatna na choroby. Dodatkowe korzyści to także bardziej efektywny rozkład materii organicznej oraz bardziej jednolita nawierzchnia o dobrej gęstości i ograniczonej obecności mchu, alg i chwastów. 

Środki zwilżające nie są jednak panaceum, które samodzielnie rozwiąże problemy i poprawi parametry nawierzchni do gry. Najlepiej spełnią swoją rolę, jeśli staną się częścią zintegrowanego programu pielęgnacyjnego, w którym skuteczne nawadnianie neutralizuje utratę wody w wyniku ewapotranspiracji, a częste zabiegi aeracji na różnych głębokościach pozwalają utrzymać zdrowe środowisko w strefie korzeniowej. Dobrej jakości miernik wilgotności gleby jest doskonałym narzędziem agronomicznym przydatnym każdemu profesjonalnemu greenkeeperowi. Narzędzia takie pozwalają na uzyskanie obiektywnych danych w tej do niedawna niełatwej dziedzinie. Pomagają podejść w znacznie bardziej ukierunkowany sposób do nawadniania i zarządzania wilgocią, dzięki czemu można pozwolić sobie na większe przesuszenie podłoża niż wcześniej i położyć większy nacisk na podlewanie ręczne. 

Podsumowanie 

Reasumując, zarządzanie wilgocią, w którym wykorzystuje się środki zwilżające na bazie najnowszych technologii, jest niezwykle istotną częścią zintegrowanego programu pielęgnacji muraw wysokiej jakości. Na rynku jest dostępnych wiele środków zwilżających, więc przed zakupem jednego z nich warto upewnić się, że dokładnie poznaliśmy jego właściwości i że przyniosą one efekty, o które nam chodzi. Bądź w gotowości i przeprowadź pierwszą aplikację wystarczająco wcześnie, aby uzyskać optymalne korzyści. Przeprowadź działania zalecane na etykiecie produktu. Jeśli to możliwe, przed podjęciem decyzji użyj miernika wilgotności i zachowaj elastyczne podejście. Nie bój się wprowadzić zmian w stosowanym programie zarządzania wilgocią, aby uzyskać pożądane rezultaty na nawierzchniach zielonych.