Potas zwiększa plony orzeszków ziemnych w Indiach

Plantatorzy orzeszków ziemnych we wschodnich Indiach otrzymali przekonujący dowód, że wybór i stosowanie właściwej strategii nawożenia potasem pozwala zwiększyć nawet o 30% plony tych pysznych i pożywnych owoców.

Bardzo potrzebna roślina o niskiej wydajności w uprawie

Z dziewięciu roślin oleistych uprawianych w Indiach najważniejsza jest orzacha podziemna. Daje ona orzeszki ziemne, które zawierają do 55% oleju i 28% białka. Są one bardzo smaczne i w Indiach chętnie się je spożywa w różnych postaciach, zarówno we wsiach, jak i w miastach.

W Gudźaracie zbiera się więcej orzeszków ziemnych niż w jakimkolwiek innym indyjskim stanie, ale i tak ich plony często wypadają poniżej potencjalnych możliwości. Niska wydajność wynika z szeregu czynników, jak susza, niewystarczająca rotacja upraw i słabsze gleby.

Innym ważnym regionem uprawy orzeszków ziemnych jest Orisa, nadmorski stan na wschodzie Indii. Tam z kolei wydajność ogranicza m.in. wysoka kwasowość gleby w połączeniu z mało intensywnym i niezbilansowanym nawożeniem. Plony bywają często nawet zerowe, gdy do tego dołoży się niski poziom wilgotności gleby i choroby.

Naukowcy z Uniwersytetu Technologiczno-Rolniczego Orisy w Bhubaneswar (z pomocą finansową International Potash Institute ze Szwajcarii) pomyśleli, że plony można by zwiększyć, gdyby lepiej zrozumieć i zmodyfikować sposób nawożenia potasem przez rolników. Postanowili zbadać, co by się stało, gdyby zwiększyć ilość nawozu potasowego i częstotliwość jego stosowania.

Korzenie roli potasu w orzeszkach ziemnych

Potas jest ważną substancją odżywczą dla wielu upraw. Uczestniczy w większości procesów, od których zależy wzrost rośliny. Ma duży wpływ na rozwój, zwłaszcza tworzenie korzenia, i codzienne funkcjonowanie, w tym przyswajanie wody i substancji odżywczych oraz wymianę węgla. Ponadto potas pomaga roślinom radzić sobie ze stresem wynikającym z chorób, szkodników, suszy, zasolenia, zimna, mrozu, a nawet zalegania wody. Właściwa ilość potasu we właściwym czasie ma zatem kluczowe znaczenie dla kondycji i wzrostu rośliny oraz wydajności jej upraw.

Spotkanie potasu i orzeszków ziemnych we właściwej ilości i właściwym czasie

Naukowcy starali się ustalić odpowiednią dawkę potasu dla orzeszków ziemnych rabi (ozimych) w Orisie, aby porównać jednorazowe nawożenie potasem (podstawowe przed sadzeniem) z nawożeniem w dwóch dawkach (podstawowym i podczas kwitnienia). Chcieli także opracować zalecenia w formie zrozumiałej dla rolników.

Eksperyment przeprowadzono w gospodarstwie doświadczalnym wydziału rolnictwa Uniwersytetu Technologiczno-Rolniczego Orisy. Gospodarstwo to ma glebę piaszczysto-gliniastą, o lekko kwaśnym odczynie, średniej zawartości węgla organicznego oraz małej dostępności zarówno azotu, jak i tlenku potasu. Te parametry pokrywały się ściśle z tymi, które występują na polach wielu plantatorów orzeszków ziemnych w regionie. Cechą wspólną jest także klimat subtropikalny z gorącym i wilgotnym latem (od marca do czerwca), gorącą i dżdżystą porą monsunową (od końca czerwca do połowy października) i łagodną, suchą zimą (od listopada do lutego). W tych warunkach pogodowych orzeszki ziemne można uprawiać tylko od grudnia do czerwca.

Eksperyment z nawożeniem potasem orzachy podziemnej popularnej odmiany zwanej Devi składał się z ośmiu zabiegów, które powtórzono trzykrotnie w układzie blokowym z randomizacją. Bloki orzachy podziemnej otrzymały różne dawki nawozu, które są podane w tabeli 1. Pierwsza, czyli podstawowa dawka nawozu, zawierająca zwyczajowo zalecaną mieszankę substancji odżywczych, jak azot, fosfor i potas, została podana do bruzd wraz z wysiewem. Kolejne dawki nawozu potasowego, o równowartości od 40 do 80 kg K20/ha, podawano obok rzędów orzachy podziemnej po upływie wymaganej liczby dni od wysiewu.

Tabela 1. Szczegółowy opis dawek nawożenia azotem (N), fosforem (P) i potasem (K) oraz liczba dni po wysiewie.

W okresie wegetacji naukowcy bacznie obserwowali sytuację na polu, aby mierzyć symptomy takich efektów, jak szkody spowodowane suszą, procesy życiowe roślin i stres wodny. Gdy rośliny dojrzały, wybrano losowo po pięć z nich ze środka każdej grządki, wysuszono je na słońcu, zważono i obliczono plon strąków z hektara. Wyłuskano próbkę 1 kg strąków i zmierzono łupiny oraz orzechy, aby ustalić liczbę oraz masę orzechów zależnie od grządki i dawki.

Optymalizowanie nawożenia potasem orzeszków ziemnych

Wyniki eksperymentu w Orisie potwierdziły wnioski z innych badań, że zwiększenie ogólnej dawki nawozu potasowego w uprawie orzeszków ziemnych i podzielenie jej na dwie części zwiększa plony. Zmodyfikowana strategia nawożenia przyniosła konkretnie wzrost plonów orzeszków ziemnych o 30%.

Prace wykazały znaczące korzyści agronomiczne ze zwiększenia zalecanej dawki potasu z 40 do 80 kg K2O/ha. Wynika to zapewne z tego, że odpowiednia ilość potasu ma korzystny wpływ na efektywność przyswajania innych substancji odżywczych, jak azot i potaż, zwłaszcza we wczesnych fazach rozwoju, gdy najważniejsze jest tworzenie korzenia.

Z drugiej jednak strony młoda roślina ma ograniczone zdolności przyswojenia całej dawki potasu. Większość podanego potasu może zostać utracona w wyniku wypłukiwania lub wiązania w glebie, w związku z czym nie zostanie już przyswojona na późniejszych fazach wegetacji, gdy wzrasta zapotrzebowanie na potas. Dlatego podział jednej dawki potasu na dwie, podawane z wysiewem i podczas kwitnienia, okazał się, zarówno w tym eksperymencie, jak i innych, skutecznym sposobem na poprawę odżywiania i wydajności upraw.

Rysunek przedstawiający wpływ różnych dawek nawożenia na plony orzeszków ziemnych. Szczegółowy opis dawek znajduje się w tabeli 1.

Jak to często bywa z pracami badawczymi, po zapoznaniu się z tymi wynikami nasuwa się jeszcze więcej pytań o to, jaki jest górny limit dawki potasu, zanim plony zaczęłyby spadać. Na pewno zostaną w tym celu przeprowadzone dalsze badania.

Tymczasem jednak plantatorzy orzeszków ziemnych z indyjskiej Orisy już wiedzą na pewno, ile korzyści daje podawanie nawozu potasowego we właściwej ilości i właściwym czasie.

Więcej informacji

Więcej informacji na temat tego badania zawiera pełny raport w kwartalniku e-ifc publikowanym przez International Potash Institiute (IPI).