Jakie właściwości powinna mieć idealna gleba do trawników?

Co dokładnie oznacza „idealna gleba”? To zależy od sytuacji, a w szczególności od tego, do czego taka gleba ma być przeznaczona. Gleba składa się z cząstek stałych, które mają charakter organiczny lub mineralny. Materia mineralna powstaje w wyniku mechanicznego i chemicznego wietrzenia skał, które dzielą się na mniejsze fragmenty. Fragmenty te mogą mieć różną wielkość i formę, począwszy od kamieni i żwiru aż po piasek, muł i glinę. 

Materię organiczną tworzą martwe rośliny, na przykład rozkładające się liście i korzenie wraz z pozostałościami larw owadów, strzępek grzybów i mikroorganizmów. W zależności od stopnia rozkładu może się ona składać zarówno z rozpoznawalnych szczątków roślin (surowa materia organiczna), jak i bardziej rozdrobnionego materiału (humus). Rozkład materii organicznej powodowany jest przez mikroorganizmy w glebie i skutkuje uwalnianiem się składników odżywczych. 

Materia organiczna zazwyczaj gromadzi się w górnej warstwie gleby. Gdy jest jej zbyt dużo, gleba zaczyna kumulować wodę, co wpływa na zdrowie murawy, szczególnie jeśli chodzi o rozwój korzeni i podatność na choroby. 

Znaczenie tekstury gleby 

Gleby klasyfikowane są według wielkości zawartych w nich cząstek (tj. piasek, muł i glina). Tekstura gleby znacząco wpływa na jej właściwości i działanie w roli podłoża uprawowego. Gleba składająca się z cząstek jednakowej wielkości (tj. 90% piasku średnioziarnistego) umożliwia szybki przepływ wody i powietrza. Innymi słowy, ma dobre właściwości drenażowe, ale jest podatna na suszę i wypłukiwanie składników odżywczych niezbędnych do zdrowego wzrostu roślin. Gleba zawierająca cząstki o różnej wielkości ma więcej małych porów, ponieważ pomiędzy większymi kawałkami piasku znajdują się małe cząstki gliny. W takim przypadku w glebie woda jest zatrzymywana przez dłuższy czas, a jej odprowadzenie jest utrudnione. W okresach obfitych opadów gleby tego typu narażone są na zaleganie wody. Liczba i wielkość porów w glebie składa się na jej „porowatość”. Zależy ona od tekstury gleby oraz jej struktury. 

Teksturę można ocenić w laboratorium za pomocą zestawu sit lub w terenie, rozcierając wilgotną glebę między palcami. Piaszczysta gleba wydaje się ziarnista, a mulista – śliska lub jedwabista. Z gliniastej gleby można z łatwością formować lepkie kulki. Gleba piaszczysto-ilasta, która zawiera około 40% piasku, 40% mułu i 20% gliny, tworzy bardzo dobre podłoże, ale w przypadku intensywnego ruchu naziemnego może ulegać niszczeniu. W takim przypadku lepiej sprawdza się gleba o większej zawartości piasku w stosunku do mułu i gliny, która z kolei może być podatna na stres w przypadku braku opadów lub nawadniania. 

Znaczenie struktury gleby 

Strukturę gleby można zdefiniować jako „sposób ułożenia cząstek gleby (piasku, mułu i gliny)”. Materia mineralna łączy się z materią organiczną, tworząc małe grudki lub „agregaty”. W glebie o odpowiedniej strukturze pory między agregatami są wystarczająco duże, aby umożliwić ruch wody i powietrza. Gdy w wyniku intensywnego użytkowania (duże maszyny, ruch pieszy) struktura zostaje uszkodzona, gleba ulega zagęszczeniu, a jej porowatość się zmniejsza. Dzieje się tak, ponieważ mniejsze agregaty gleby łączą się ze sobą, tworząc większe „bloki”, które utrudniają pionowy ruch wody, powietrza i korzeni. 

Czy można wpływać na teksturę i strukturę gleby? 

Istnieje możliwość poprawienia zarówno struktury, jak i tekstury gleby poprzez wprowadzenie do niej piasku oraz zastosowanie mechanicznej aeracji. Istotne jest jednak, aby używać piasku o odpowiedniej wielkości cząsteczek i kształcie, jak również takiej jego ilości, aby umożliwić odpowiednie rozcieńczanie mniejszych cząstek. Użycie niewłaściwego piasku lub zbyt małej jego ilości może skutkować wyższym poziomem „uszczelniania się” cząstek, co prowadzi do zmniejszenia porowatości i większej wodoodporności materiału. 

Piasek może być stosowany na powierzchni lub wmieszany w górny profil gleby podczas przygotowania jej do siewu. Do gleby można wmieszać większą ilość materiału niż w przypadku piaskowania, które wymaga częstego uzupełniania w małych ilościach, aby zapobiec przyduszeniu trawy. 

Techniki mechanicznej aeracji (tj. nacinanie nawierzchni nożami, nakłuwanie darni, aeracja z wykorkami czy aeracja głęboka) są niezbędne do zintegrowania nałożonego materiału z górnym profilem, tak aby materiał spełnił swoją rolę wewnątrz profilu. Poprawia to także strukturę i porowatość gleby, zapewniając lepszy przepływ powietrza i wody. 

Czy pH gleby ma znaczenie? 

Wartość pH określa poziom kwasowości lub zasadowości spowodowanej stężeniem jonów wodorowych w roztworze oraz w miejscach wymiany ujemnej (minerały ilaste i cząsteczki materii organicznej). Im niższe pH, tym bardziej kwaśna gleba. Gleba o wartości pH poniżej 6,0 uważana jest za kwaśną, a powyżej 7,0 – za zasadową. Wartość pH między 6,0 a 7,0 klasyfikowana jest jako neutralna. Poziom pH gleby można zmierzyć za pomocą prostych zestawów oferowanych w wielu centrach ogrodniczych lub wysyłając próbkę do laboratorium. 

Odczyn pH gleby wpływa na dostępność niektórych składników odżywczych (np. fosforanów) oraz poziom aktywności drobnoustrojów odpowiedzialnych za rozkład materii organicznej i recykling składników odżywczych. Idealne pH różni się w zależności od budowy trawy danego gatunku, ale powinno być utrzymywane na poziomie między 5,0 a 7,0. Mówiąc dokładniej, w przypadku trawników ozdobnych zawierających gatunki mietlicy brunatnej i kostrzewy pH należy utrzymywać na poziomie 5,0–5,5, aby zapewnić im przewagę nad jednoroczną trawą łąkową, która preferuje wyższe pH (między 5,5 a 7,5). Na użytkowych terenach zielonych zdominowanych przez życicę trwałą preferowane jest pH na poziomie 5,5–7,0. 

Kwaśne pH można podnieść przez zastosowanie wapna w postaci wapienia dolomitowego (węglanu magnezu) lub węglanu wapnia. Nadają się do tego także nawozy azotowe i alkaliczna woda do nawadniania, ale będą one oddziaływać bardziej stopniowo. Zasadowość gleby można zmniejszyć za pomocą siarczanów, przede wszystkim nawozów na bazie siarczanu amonu lub siarczanu żelaza. 

Co robić, aby trawnik był idealny 

Zdrowa murawa wymaga trawy o dobrze rozwiniętym systemie korzeniowym, który zapewnia optymalne pobieranie wody i składników odżywczych, zwłaszcza w okresach stresu (gdy jest gorąco i sucho). Wpływa na to gleba, o którą możesz zadbać w następujący sposób: 

• Popraw strukturę i porowatość gleby poprzez regularne napowietrzanie. Zwarte gleby o nieodpowiedniej strukturze utrudniają rozwój zdrowego systemu korzeniowego, ponieważ tworzą fizyczną barierę, a także ograniczają ruch powietrza i wody. 
• Gleba o słabej teksturze może hamować drenaż i powodować zaleganie wody w wilgotnych warunkach, ograniczając dostępność powietrza (tlenu) w profilu glebowym. Pokryj glebę piaskiem i zastosuj napowietrzanie, aby poprawić tempo infiltracji oraz porowatość materiału. Jeśli to konieczne, zainstaluj pod powierzchnią rury do drenażu. 
• Wysoki poziom materii organicznej przekłada się na ograniczanie ruchu wody i zaburzanie równowagi między powietrzem a wodą w profilu glebowym oraz zmniejszenie aktywności mikrobiologicznej, a to prowadzi do utrzymania się niekorzystnego stanu rzeczy. Kontroluj materię organiczną poprzez jej fizyczne usuwanie (aeracja z wykorkami, skaryfikacja), nawożenie powierzchniowe oraz kontrolowanie ilości nawozów i nawadniania. 
• Kwaśne pH ograniczy dostępność składników odżywczych w roztworze glebowym i skróci czas działania nawozów. Jeśli to konieczne, wpłyń na pH gleby za pomocą odpowiednich działań (patrz wyżej). 

Jest wiele aspektów gleby, które należy wziąć pod uwagę, aby trawa rosła prawidłowo i na dłużej zachowała idealny wygląd. Jeśli to możliwe, zmiany w glebie należy wprowadzić przed siewem, ponieważ nie trzeba się wówczas martwić o możliwy wpływ na zdrowie trawy. Ponadto należy zawsze zadbać o odpowiednie warunki. Jeśli gleba uprawiana jest w warunkach wilgotnych, istnieje duże prawdopodobieństwo naruszenia struktury gleby, co wpłynie na jej funkcjonowanie jako podłoża uprawowego na wiele lat.