Zrozumieć liczby i litery w opisach nawozów

Skład nawozu zwykle reprezentują trzy liczby, które oznaczają zawartość wagową składników odżywczych w następującej kolejności: N-P2O5-K2O.

• Pierwsza liczba to zawartość procentowa azotu (N).
• Druga to zawartość procentowa fosforu (wyrażonego jako P₂O₅).
• Trzecia to zawartość procentowa potasu (wyrażonego jako K₂O).

Na przykład w nawozie, którego skład oznaczono liczbami 15-10-5, znajduje się 15% azotu, 10% fosforu (wyrażonego jako P2O5) i 5% potasu (wyrażonego jako K2O).
Także w przypadku składu chemicznego gleby i liści na etykiecie nawozu zawartość składników odżywczych wyrażona jest w postaci tlenkowej; forma ta używana jest również w dotyczących nawozu zaleceniach. W rzeczywistości jednak postaci tlenkowe nie występują w nawozach, podłożach czy roślinach. Na przykład potas nie występuje w postaci K2O w jakimkolwiek nawozie – jest obecny w postaci soli, takiej jak chlorek potasu (KCl lub MOP – muriat potażu) bądź siarczan potasu (K2SO4 lub SOP).

Potas pobierany jest z roztworu glebowego przez korzenie roślin w postaci kationu K+. Wyrażanie składników w formie tlenkowej wynika przede wszystkim z konwencji historycznej: zwyczaj ten sięga wczesnego okresu produkcji i opisywania nawozów. Ta forma zapisu była wygodna, ponieważ wiele nawozów zawierało składniki odżywcze w postaci rozmaitych związków chemicznych, w tym tlenków, które łatwo można było analizować i oznaczać ilościowo przy użyciu tradycyjnych metod chemicznych. W dawnych czasach analiza popiołu roślinnego stanowiła podstawową procedurę w kontekście nawożenia i odżywiania roślin. Dawni chemicy spopielali próbki, tak aby składniki odżywcze, które się nie ulatniały, utleniły się w wysokich temperaturach i pozostały w postaci tlenków.

Dlatego też zwyczajem stało się wyrażanie różnorodnych składników odżywczych, znajdujących się w popiele roślinnym, w formie tlenkowej (P2O5, K2O, CaO, MgO). Tymczasem choć fosfor i potas są zapisywane w formie tlenkowej, azot jest wyrażany w formie pierwiastkowej (N). Ma to związek z historycznymi metodami analizy chemicznej. W przeszłości azot był oznaczany ilościowo metodą Kjeldahla, ponieważ w czasie spalania próbki ulatniał się. Natomiast potas i fosfor oznaczano ilościowo z próbek kalcynowanych, czyli takich, które poddano działaniu wysokiej temperatury, aby przed analizą usunąć z nich wodę i związki węgla. Popioły pozostałe po procesie kalcynacji zawierały wszystkie nielotne pierwiastki. Podczas określania stężeń fosforu i potasu z popiołów w laboratorium opisywano je odpowiednio jako P₂O5 i K₂O.

Dziś laboratoria wykorzystują nowoczesne techniki analityczne, takie jak spektrometria mas ze wzbudzeniem w plazmie indukcyjnie sprzężonej. W większości krajów wprowadzono przepisy i standardy, które zobowiązują producentów nawozów do wyrażania składników odżywczych w formie tlenków. W niektórych państwach czy regionach, na przykład w Skandynawii, Australii, Argentynie czy RPA, na etykietach nawozów składniki przedstawiane są w formie pierwiastkowej (N-P-K). Inne składniki odżywcze, takie jak wapń, magnez i siarka, również mogą być zapisywane w postaci zarówno tlenków, jak i pierwiastków.

Aby przekształcić formę tlenkową w pierwiastkową lub odwrotnie, wystarczy znać masę atomową każdego atomu w tlenku i obliczyć współczynniki (tj. zawartość procentową fosforu w P2O5). Aby ułatwić te obliczenia i uniknąć konieczności zapamiętywania wartości współczynników, zebraliśmy je wszystkie w jednym narzędziu służącym do przeliczania składników. Pozwala ono dokonywać przeliczeń pomiędzy postaciami tlenkowymi a pierwiastkowymi.

Skorzystaj z przelicznika składników odżywczych ICL, aby lepiej zrozumieć liczby i litery w opisach nawozów.